Badania archeologiczne wyprzedzające
Prowadzenie robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, wymaga, (zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r. Nr 89, poz. 414 z późniejszymi zmianami), przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Przeprowadzenie badań wyprzedzających może być jednym z obowiązków nałożonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wykopaliska wyprzedzające są formą wykopalisk ratowniczych przeprowadzanych są ze znacznym wyprzedzeniem czasowym w stosunku do planowanego zniszczenia stanowiska na przykład w wyniku inwestycji. Tak jak pozostałe zwykłe metody wykopaliskowe badania ograniczają się z reguły do 10 arów powierzchni, w postaci rozproszonych wykopów testujących, odwiertów i in.